Cửu vạn là gì? Khám phá ý nghĩa thật sự, đặc điểm công việc và những câu chuyện đời sống nhọc nhằn đằng sau từ “cửu vạn” – một thuật ngữ dân gian quen thuộc nhưng ít ai hiểu hết. Trong đời sống hàng ngày hay trên các phương tiện truyền thông, chúng ta không ít lần bắt gặp những cụm từ như “dân cửu vạn”, “phận cửu vạn” hay đặc biệt là “cửu vạn biên giới”. Đây là một từ ngữ dân gian Việt Nam rất phổ biến, gợi lên hình ảnh về một công việc lam lũ, vất vả.
Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ cửu vạn là gì, nguồn gốc của từ này từ đâu và đằng sau nó là những câu chuyện, những phận người ra sao. Bài viết này sẽ cùng bạn đi sâu tìm hiểu để giải mã ý nghĩa thật sự của từ “cửu vạn”.
Định nghĩa chính xác:Cửu Vạn Là Gì
Về cơ bản, cửu vạn nghĩa là gì? “Cửu vạn” là một từ Hán-Việt dùng để chỉ những người làm nghề khuân vác, bốc xếp hàng hóa thuê bằng sức người.
Nguồn gốc từ Hán-Việt:
- “Cửu” (九): Trong trường hợp này, “cửu” không có nghĩa là số 9, mà được cho là một cách đọc trại của từ “cõng” hoặc mang ý nghĩa của sự gánh vác, mang vác trên vai.
- “Vạn” (万): Mang ý nghĩa là rất nhiều, chỉ sự nặng nhọc, khối lượng công việc lớn.
Ghép lại, “cửu vạn” khắc họa hình ảnh người lao động phải gồng gánh, khuân vác những vật rất nặng, một công việc cửu vạn thuần túy dựa vào sức mạnh cơ bắp. Đây là một trong những nghề lao động chân tay nặng nhọc nhất với thu nhập thường rất thấp và bấp bênh.
Công việc của cửu vạn là cuộc mưu sinh đánh đổi bằng mồ hôi và sức lực.
Cửu vạn là gì, tìm hiểu chi tiết ý nghĩa của cửu vạn (Ảnh: Internet)
Đặc điểm công việc của một cửu vạn
Để hiểu rõ hơn về đặc điểm nghề cửu vạn, chúng ta hãy xem xét môi trường và tính chất công việc của họ:
- Công việc chính: Khuân vác, bốc xếp các loại hàng hóa có trọng lượng lớn như bao tải nông sản, thùng hàng công nghiệp, vật liệu xây dựng…
- Địa điểm làm việc: Họ thường tập trung ở những nơi có lượng hàng hóa lưu thông lớn như chợ đầu mối, bến xe, ga tàu, cảng sông và đặc biệt là các khu vực cửa khẩu, biên giới.
- Thu nhập: Lương của họ không cố định, thường được trả công theo ngày hoặc tính theo khối lượng, số lượng chuyến hàng hoàn thành. Đây là hình thức thu nhập bấp bênh, phụ thuộc hoàn toàn vào lượng việc có trong ngày.
- Môi trường khắc nghiệt: Họ phải làm việc ngoài trời, bất kể mưa nắng, giá rét. Nhiều người phải làm việc vào ban đêm hoặc sáng sớm tinh mơ để kịp những chuyến xe hàng. Đây là một trong những nhóm lao động phổ thông Việt Nam chịu nhiều vất vả nhất.
Hình ảnh “Cửu vạn biên giới” – Một vấn đề nhức nhối
Trong các nhóm cửu vạn, “cửu vạn biên giới” là cụm từ được báo chí nhắc đến nhiều nhất, phản ánh một vấn đề xã hội phức tạp.
- Công việc đặc thù: Họ là những người chuyên gánh hàng, vác hàng thuê qua lại đường mòn, lối mở ở khu vực biên giới. Những kiện hàng này thường rất cồng kềnh và nặng.
- Nguy hiểm rình rập: Công việc này không chỉ nặng nhọc mà còn vô cùng nguy hiểm. Họ phải đối mặt với địa hình hiểm trở, nguy cơ tai nạn lao động và sự truy quét của các lực lượng chức năng.
- Vòng xoáy buôn lậu: Một bộ phận không nhỏ cửu vạn biên giới vô tình hoặc hữu ý trở thành một mắt xích trong đường dây vận chuyển hàng lậu, hàng cấm. Vì miếng cơm manh áo, họ chấp nhận rủi ro pháp lý mà đôi khi không lường hết được hậu quả.
Vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến đời sống của người dân mà còn là một thách thức lớn đối với công tác đảm bảo an ninh biên giới Việt Nam.
Đời sống cửu vạn và những nỗi nhọc nhằn ít ai thấu
Đằng sau những chuyến hàng nặng trĩu là những phận người với vô vàn nỗi lo toan. Đời sống cửu vạn chứa đựng nhiều góc khuất mà ít người biết đến.
- Thu nhập bấp bênh: “Làm ngày nào ăn ngày đó” là thực trạng chung. Họ không có hợp đồng lao động, không bảo hiểm xã hội, không bảo hiểm y tế.
- Sức khỏe suy kiệt: Đây là nghề “bán sức khỏe để kiếm tiền”. Theo thời gian, những cơn đau lưng, bệnh về xương khớp, thoát vị đĩa đệm là điều khó tránh khỏi.
- Xuất thân khó khăn: Đa số họ đến từ những vùng nông thôn nghèo, không có đất đai sản xuất, không được học hành đến nơi đến chốn và gần như không có cơ hội tìm kiếm một công việc khác tốt hơn.
Nhìn từ góc độ nhân văn, họ là những người lao động chân chính đang vật lộn mưu sinh. Hoàn cảnh của họ phản ánh một phần thực trạng về nghèo đói vùng biên và những khó khăn của nhóm lao động tự do Việt Nam.
Đời sống cửu vạn và nỗi nhọc nhằn ít ai hiểu (Ảnh: Internet)
Những từ đồng nghĩa và liên quan
Trong tiếng Việt, có nhiều từ ngữ khác cũng được dùng để chỉ công việc này, có thể coi là từ đồng nghĩa cửu vạn:
- Phu khuân vác
- Phu bốc vác
- Người gánh thuê
- Bốc xếp, bốc vác
- Lao động tự do (chân tay)
Những từ này đều gợi tả một công việc lao động giản đơn, dùng sức lực để đổi lấy thu nhập.
Nhìn lại ý nghĩa thật sự của từ “Cửu Vạn”
Qua những phân tích trên, có thể thấy “cửu vạn” không chỉ đơn thuần là một từ chỉ nghề nghiệp. Nó là một thuật ngữ gói gọn cả một câu chuyện về cuộc mưu sinh đầy nhọc nhằn, về những giọt mồ hôi và cả những rủi ro của tầng lớp lao động nghèo.
Hiểu được cửu vạn là gì cũng là để chúng ta có một cái nhìn nhân văn hơn, trân trọng hơn sức lao động của những con người thầm lặng đang ngày đêm gồng gánh trên vai không chỉ những kiện hàng mà còn là gánh nặng của cả gia đình.